Göknar

​​​​​​

ABİES sp. L. (Göknar)

Etimolojisi:

Cins adı Latince yükselen anlamına gelir. Ağaç Cinsinin uzunluğuna işaret eder.

Göknar Kelimesi günümüzde aynı aileye bağlı Abies cinsinin Türkçe adı haline gelmiş olmakla birlikte, Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde günar, kuner, küna, künar, küner, vb. isimler kullanılmaya devam etmektedir. Doğu Karadeniz Göknarı 24 Mayıs 1803 – 25 Haziran 1866 tarihleri arasında yaşamış Finlandiyalı biyolog Alexander von Nordmann onuruna adlandırılmıştır. Troya atının Göknar ağacından yapıldığına dair rivayetler vardır.

Sistematikteki Yeri:

Çamgiller (Pinaceae) familyasından Abies cincinden piramit şeklinde bir tepeye sahip, iğne yaprakları kısa ve yassı olan, kozalaklı, reçineli ve herdem yeşil bir ağaç türüdür.

Morfolojik ve Botanik Özellikleri:

Ülkemizde 4 türü vardır:

Abies nordmanniana Link. (Doğu Karadeniz Göknarı)

Abies bornmülleriana Mattf. (Uludağ Göknarı)

Abies equitrojani Aschers. et Sint. (Kazdağı Göknarı)

Abies cilicica Carr. (Toros Göknarı)

D​oğu Karadeniz Göknarı; doğudan başlamak üzere Doğu Karadeniz Bölgesinde batıya doğru Kızılırmağa kadar olan yerlerde bulunmaktadır. Uludağ Göknarı yurdumuza özel bir ağaç türüdür. Kuzey Anadolu'da Kızılırmak vadisinden başlayarak batı yönünde Uludağ'a kadar yayılış gösterir. Kazdağı Göknarı endemik bir türümüzdür. Çanakkale, Balıkesir ve Bursa arsındaki alanda yayılış gösterir. Asıl yayılışını Kazdağları ve Çataldağ'da yapar. Bu sahalarda birbiriyle bağlantısı olmayan 6 ayrı alanda bulunur. Toros Göknarı Güney Anadolu Toros dağları, anti-Toroslar, Amanos Dağlarında yayılır.

Uzun, düzgün ve dolgun gövde yapar Sivri tepe oluşturur. Kazık kök sistemine sahiptir. Bununla birlikte yan köklerin bir bolumu sığ olarak yayılma yeteneğindedir. Gölgeye dayanıklı bir ağaçtır. Nemli ve serin iklim bölgelerinde derin havadar nemli topraklarda iyi yetişir. Sığ topraklarda fırtına zararları görülür. Tipik olarak tabandan dallıdır. Ağaç piramit biçiminde yükselir ve çok sık dallıdır. Alt dallar yere paraleldir ve uçları hafifçe aşağı sarkıktır. Genç sürgünler yeşilimsi sarı renklidir ve üzerlerinde kısa ve sık tüyler vardır. Yapraklar 2 ila 3,5 cm uzunluğundadır. Yapraklar parlak ve koyu yeşil renklidir. Bunların altında iki beyaz renkli bant vardır. Kabuk kömür grisi rengindedir. Silindirik kozalak 15 cm uzayabilir ve koyu kırmızı kahverengidir. Kozalak dallarda dik olarak görülür. Tek evcikli bir türdür. Tohumlar ekim ayında olgunlaşır.

Göknar özellikle mobilya, lambri, pervaz, kaplama levhası üretiminde ve inşaat sektöründe yapı malzemesi olarak kullanılır. Ayrıca, kutu, kafes ambalajı, sandık, fıçı, oyuncak, vb. yapımında tercih edilir.

Kaynak​

Diğer ​Asli Orman Ağaçlarımız