KERMES MEŞESİ (Quercus coccifera L. (Taş meşesi)
Morfolojik ve Botanik Özellikleri:
Türkiye ve Ege Adalarına özgü bir türdür. Kuzeybatı, Batı, ve Güney Anadolu ile lokal olarak Karadeniz Bölgesinde Tekirdağ, Çanakkale, İstanbul, Bursa, Zonguldak, Tokat, Giresun, İzmir, Uşak, Konya, Aydın, Isparta, İçel, Gaziantep, Denizli maki, frigiana vejetasyonları ile kızılçam ve fıstıkçamı ormanlarında 0-1500 m'ler arasında görülür (Hedge ve Yaltırık, 1982).
Herdem yeşil, 2-3 m boyunda sık dallı çalı, ender olarak 10 m'ye kadar boylanan ağaçlardır. Genç sürgünler tüylü, sarımtırak-kahverengi, sonradan tüyler dökülür ve sürgün rengi gri-kahverengi olur. Tomurcuklar 3-4 mm boyunda, oval-sivri uçlu, kırmızımtırak-kahverengi, çıplak veya tüylüdür. Yapraklar geniş eliptik, geniş yumurta, dikdörtgenimsi, biçimde, deri gibi sert, 1,5-5 cm. boyunda, 1-3 cm. enindedir Yaprak kenarları İlex-çobanpüskülünde olduğu gibi dikensi dişli, dişler sivri ve batıcıdır ancak nadiren hemen hemen tam kenarlı, düz veya dalgalı olabilir. Ayanın dip tarafı yuvarlakça veya yürek şeklindedir. Üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü soluk yeşil, her iki yüzü de çıplak, yan damar sayısı 4-8'dir. Yaprak sapı 1-5 mm uzunluğundadır. Meyvenin olgunlaşması 2 yılda olur. Yarım küre biçimindeki kadeh hemen hemen sapsız veya kısa kalın saplıdır. Kadeh pulları dört köşeli, sivri uçlu, sert ve batıcı, basık-uçları kalkık, bazen de geriye doğru kıvrıktır. Kadeh, yumurta biçimindeki palamudun 1/2-1/3 ünü içine almıştır (Hedge ve Yaltırık, 1982; Yaltırık, 1984). Odunu çok sert olduğundan
“taş meşesi", ortaçağda kabuklarına arız olan Cerme ilicis kermes böceğinin dişileri toplanarak bir çeşit boya elde edildiğinden
“kermes meşesi" adıyla bilinir (Kasaplıgil, 1981, Menitsky, 2005).
Kaynak
Orman Genel Müdürlüğü web sitesinde yer alan “Haftanın Ağacı" sayfalarının hazırlanmasında;
• Editörlüğü Prof. Dr. Ünal AKKEMİK tarafından yapılan ”Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları” adlı yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Orman Atlası” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Asli Ağaç Türleri” yayınında,
• Orman Genel Müdürlüğü,
Sıtkı ÖZTÜRK tarafından hazırlanan
“TÜRKİYE MEŞELERİ Teşhis ve Tanı Kılavuzu" (Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı – 2013) yayınında yer alan içerik ve görsellerden yararlanılmıştır.
Diğer Asli Orman Ağaçlarımız