Yönetici Özeti
Türkiye'nin 2019-2023 dönemine yönelik hedeflerini içeren On Birinci Kalkınma Planı, iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamak ve mevcut kazanımları sürdürmek adına ülkenin doğal sermayesini korumak için, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir büyümeye büyük önem vermektedir. Plan, beş temel kalkınma hedefi ve politikaları arasına “Yaşanabilir Şehirler, Sürdürülebilir Çevre"yi yerleştirmektedir. Bu politika altında benimsenen öncelik ve hedefler arasında çevre kirliliğinin azaltılması, biyolojik çeşitliliğin korunması ve entegre havza yönetimi yoluyla arazi, orman, su ve diğer doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi ve kullanımı yer almaktadır. Türkiye'nin Ulusal Havza Yönetim Stratejisi havzaların “eşgüdümlü, katılımcı ve ekosistem odaklı yönetimi"ni öngörmektedir. On Birinci Kalkınma Planında ise “havza bazında yapılan plan, strateji ve eylem planları bir bütünlük içinde uygulamaya konulacaktır" hükmü bulunmaktadır.
Doğu Karadeniz bölgesinin Ordu-Giresun alt havzasında yer alan Bolaman Havzası, heyelanlardan, su baskınlarından ve yöre halkının refahını ve geçimini etkileyen doğal kaynakların bozulmasından ciddi bir şekilde etkilenen bir alandır. Bolaman, Doğu Karadeniz Bölgesi Havzasına özgü toprak erozyonu, orman ekosistemlerinin bozulması, yüzey suyu kirliliği, heyelanlar, kuraklık ve seller gibi sorunların bir bileşimini yaşamaktadır.
Yukarıdaki sorunlar ve olası entegre çözümler düşünüldüğünde, TOB bünyesindeki OGM, Havza için “Bolaman Çayı Havzası Rehabilitasyon Projesi" başlıklı bir proje hazırlığı başlatmıştır. Bolaman Projesi, öncelikle “2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu"na ve ardından da “2020 Yılı Yatırım Programının Kabulü ve Uygulanmasına İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı"na dahil edilmiştir.
OGM, ana ulusal ve yerel uygulama kurumlarıyla birlikte Bolaman Projesi için çeşitli finansman seçeneklerini araştırmış ve nihai olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı ile işbirliği içinde Dünya Bankası ile çalışmaya karar vermiştir. Bankanın sağlayabileceği 300 milyon USD tavanlı kredi tahsisi kabul edildikten sonra ve Dünya Bankasınının iç yönetimi 7 Nisan 2020 tarihinde projenin "Proje Bilgi Belgesi (PBB)"ni onaylamıştır.
Paydaşların (görev sahipleri ve hak sahiplerinin) katılımı İnsan Haklarına Dayalı Yaklaşım (İHDY) tarafından çerçevelenecek ve kadın ve gençlerin proje faaliyetlerine aktif olarak dahil edilmesine önem verilecektir.
Orman Genel Müdürlüğü, ulusal kurumların kapasite kısıtlamalarını ve FAO'nun entegre doğal kaynak yönetimindeki uzmanlığı göz önüne alarak, Bolaman Projesi'nin ulusal organlar ve Dünya Bankası tarafından onaylanması için FAO'dan resmi olarak projenin mantıksal çerçevesinde belirtilen hazırlık belgelerinin hazırlanmasını ve uygulanmasını desteklemesini istemiştir.
Hükümet, FAO'nun TOB tarafından finanse edilecek projeyi uygulayacağını ve TOB ve diğer ilgili Devlet kurumları ile ulusal, bölgesel ve yerel seviyedeki ilgili sivil toplum kuruluşları ile yakın işbirliği ve koordinasyon içerisinde gerekli teknik yardımı sağlayacağını kabul etmiştir. Hükümet, talep edilen yardımın zamanında ve etkin bir şekilde başlatılması, uygulanması ve takip edilmesini sağlamak için gerekli tüm girdileri, personeli ve kurumsal düzenlemeleri sağlamayı taahhüt etmektedir.
Ulusal devlet kurumları arasında TOB bünyesindeki OGM, TRGM ve DSİ ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bünyesindeki Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) Proje'nin doğrudan faydalanıcıları arasındadır. Ayrıca, ulusal devlet kurumu olarak Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Ofisi (SBB) ve uluslararası kurum olarak Dünya Bankası Proje'nin ana dolaylı faydalanıcılarıdır.
Projenin etkisi, Bolaman Projesi'nin hazırlanmasına ve uygulanmasına yardımcı olarak iklim değişikliğinin tarım ve ormancılık sektörlerindeki etkilerinin hafifletilmesi, bu sektörlerin iklim değişikliğine karşı adaptasyonunun geliştirilmesi ve doğal afetlere ve kriz durumlarına karşı geçim kaynaklarının dayanıklılığını arttırmaktır.
Proje ile elde edilecek sonuç: Bolaman Projesi'nin hükümetin Yıllık Yatırım Programına dahil edilmesi ve Dünya Bankası tarafından sağlanacak kredi ile finanse edilmesi için, ilgili ulusal otoriteler ve Dünya Bankası tarafından onaylanmasına yönelik yönteme ve geliştirilmesine sağlanan destek ve katkıdır.
Bu sonuç, dört temel Çıktı etrafında düzenlenen etkinliklerle elde edilecektir:
Çıktı 1: Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının (SSB) 2020-2022 Dönemi Yatırım Programı Hazırlama Rehberine uygun olarak hazırlanıp, Orman Genel Müdürlüğüne (OGM) 31 Ağustos 2020'ye kadar teslim edilecek Bolaman Projesi Fizibilite Raporu (FR).
Çıktı 2: Dünya Bankası'nın standartlarına uygun olarak hazırlanıp, 30 Eylül 2020'ye kadar OGM'ye teslim edilecek Çevresel ve Sosyal Araçlar paketi.
Çıktı 3: Bolaman Projesinin uygulamasında kullanılacak olan, Dünya Bankası'nın şartlarına uygun olarak hazırlanıp, 31 Ekim 2020'ye kadar OGM'ye teslim edilecek, Kalkınma için Proje Satın Alma Stratejisini (KPSAS) de içeren, İki Yıllık Satın Alma Planı (İYSAP).
Çıktı 4: Dünya Bankası'nın şartlarına uygun olarak hazırlanıp, 31 Aralık 2020'ye kadar OGM'ye teslim edilecek Bolaman Projesi İşletme El Kitabı (PİEK).
